Het valt mij op dat het begrip jeugdhulp en welke hulp er beschikbaar is steeds smaller wordt. Daardoor krijgen steeds meer kinderen en ouders mogelijk niet de jeugdhulp die nodig is. Het zorgaanbod krijgt steeds meer focus op verminderen, stabiliseren, behandelen en opheffen van de diverse problemen. Dat is een klein onderdeel van de jeugdhulp en hoe zit het met de rest?
De zorg voor kinderen met allerlei beperkingen en chronische (psychische) aandoeningen wordt te vaak op het bordje van ouders geschoven of niet gezien als onderdeel van de jeugdhulp. Dit is zorgelijk want de jeugdwet is juist ook voor deze groep en dit was na de jeugd-ggz de grootste doelgroep in de transitie naar gemeente in 2015.
Eerst maar eens kijken hoe jeugdhulp in de jeugdwet is uitgewerkt in de volgende drie bullets.
Bron: jeugdwet artikel 1.1
Jeugdhulp:
1°.
ondersteuning van en hulp en zorg, niet zijnde preventie, aan jeugdigen en hun ouders bij het verminderen, stabiliseren, behandelen en opheffen van of omgaan met de gevolgen van psychische problemen en stoornissen, psychosociale problemen, gedragsproblemen of een verstandelijke beperking van de jeugdige, opvoedingsproblemen van de ouders of adoptiegerelateerde problemen;
2°.
het bevorderen van de deelname aan het maatschappelijk verkeer en van het zelfstandig functioneren van jeugdigen met een somatische, verstandelijke, lichamelijke of zintuiglijke beperking, een chronisch psychisch probleem of een psychosociaal probleem en die de leeftijd van achttien jaar nog niet hebben bereikt, en
3°.
het ondersteunen bij of het overnemen van activiteiten op het gebied van de persoonlijke verzorging gericht op het opheffen van een tekort aan zelfredzaamheid bij jeugdigen met een verstandelijke, lichamelijke of zintuiglijke beperking of een somatische of psychiatrische aandoening of beperking, die de leeftijd van achttien jaar nog niet hebben bereikt,
Wat een rijkdom zit er in deze tekst en laat dat maar eens doordringen. Het grootste deel gaat over kinderen met allerlei verschillende beperkingen en chronische (psychische) aandoeningen. Het gaat ook om somatische, verstandelijke, lichamelijke of zintuiglijke beperking, een chronisch psychisch probleem en/of een psychosociaal probleem. Dit gaat dus veel verder dan kinderen met een licht verstandelijke beperking waar het vaak over gaat in de praktijk.
Jeugdhulp gericht op het meedoen en zelfredzaamheid ontwikkelen voor jonge mensen met een beperking en chronische aandoening, zie punt 2 en 3 kun je in sommige regio’s heel erg moeizaam vinden. Dit gaat ook veel verder dan het werk van behandelaren en systeemtherapeuten en vraagt om een grote diversiteit van expertise en beroepsgroepen die dit samen kunnen invullen. In het ‘vereenvoudigen’ van de inkoop van jeugdhulp en contactbeheer zien we de grote diversiteit die juist zo nodig is verdwijnen. Soms wordt er nog iets ingevuld met een onderaanbieder maar met alle bezuinigingen zien we ook dat weer wankelen.
Is begeleiding door het lokale team een oplossing?
Nu is er een beweging dat wijkteams de begeleiding moeten oppakken. Is dat echt realistisch? Wijkteammedewerkers die indiceren moeten minimaal een HBO social work met een jeugdprofiel hebben afgerond. Of nemen de wijkteams dan ook gespecialiseerde hbo-ers en mbo-ers met een zorgprofiel aan en expertise op al deze verschillende beperkingen en chronische aandoeningen? Mensen met een beperking en/of chronische aandoening begeleiden is namelijk ook een vak waar je goede kennis en vaardigheden bij nodig hebt. Of verwachten we dat de generalist alles kan?
Mensen met een beperking en/of chronische aandoening begeleiden is namelijk ook een vak waar je goede kennis en vaardigheden bij nodig hebt.
Of gaan de specialistische teams en zorgorganisaties met HBO+ en Universitair geschoolden de begeleiding bieden? Hoe lang mag dat duren en sluit dit ook bij jonge mensen die misschien wel levenslang een vorm van begeleiding nodig hebben om te kunnen meedoen? Of verstop je deze specialistische begeleiding bij onderaanbieders waardoor het maar zeer beperkt beschikbaar is?
Het puzzelt mij enorm omdat ik ook gevolgen zie bij kinderen en gezinnen. Daarom een paar vragen om te reflecteren:
- Wat wordt in jouw gemeente of werkgebied onder jeugdhulp verstaan en is iedereen op de hoogte van de brede en diverse doelgroep?
- Creëren gemeenten en zorgaanbieder(s) zelf een arbeidsmarktprobleem omdat ze jeugdhulp invullen met vooral behandelaren en systeemtherapeuten?
- Is het beperkte zorgaanbod de oorzaak van meer jonge mensen die niet of onvoldoende kunnen meedoen op school en in onze samenleving?
- Zijn er voldoende mogelijkheden voor kinderen die naast behandeling of ipv behandeling iets anders nodig hebben?
- Heb je meer overbelaste ouders omdat er een te zwaar beroep wordt gedaan op ‘eigen kracht’?
Gewoon starten met reflecteren en leren van elkaar want voor je het weet gooi je als gemeente en grote zorgaanbieders het kind met het badwater weg.
Doe dit vooral samen met ouders, jongeren en ervaringsdeskundigen want de jeugdhulp moet aansluiten bij hun leven.